Een nieuwe tool voor Stadsbeheer: de digitale wijkschouw

Er is een nieuwe tool voor Stadbeheer: de digitale wijkschouw. I&O Research en de gemeente Enschede hebben dit nieuwe instrument in nauwe samenwerking ontwikkeld. Tijdens de testfase bleek dat de digitale wijkschouw een interessante en efficiënte aanvulling vormt op de traditionele wijkschouw. Daarom is besloten om het instrument vaker in te zetten. Voor I&O Research een goede gelegenheid om de digitale wijkschouw aan een breder publiek te presenteren.

Wijkbeheer

Veel gemeenten gebruiken wijkbeheerplannen om vast te leggen hoe zij de openbare ruimte in een wijk of buurt gedurende een bepaalde tijd gaan beheren en dus op welke wijze zij met bewoners de openbare ruimte schoon, heel, veilig en sociaal willen houden, Het gaat hierbij om dagelijks onderhoud en om voorstellen voor groot onderhoud of eventuele herinrichtingen. Het wijkbeheerplan besteedt daarnaast aandacht aan handhaving en toezicht en hoe bewoners eventueel betrokken kunnen worden bij de uitvoering van beheer.

Een wijkbeheerplan kan uit meerdere onderdelen bestaan:

• een rapport met een algemene uitleg over de gevolgde werkwijze, het overleg met de bewoners en een toelichting op de opbouw van de wijk
• een toelichting op de beheerstrategieën voor de komende vier jaar
• een overzicht van alle te nemen maatregelen in de komende 4 jaar
• een samenvatting voor bewoners, waarin de hoofdlijnen van de beheeropgave voor de komende 4 jaar zijn opgenomen
• kaarten met inventarisatie-visie-projecten

Bewoners betrekken

Bij het opstellen van wijkbeheerplannen worden doorgaans de buurtbewoners betrokken. Dat levert informatie op over problemen en knelpunten en helpt de gemeente bij het stellen van prioriteiten. Ook kunnen afspraken gemaakt worden over eventuele bijdragen van bewoners zelf.

Een belangrijk onderdeel van de totstandkoming van een wijkbeheerplan is een wijkschouw. Een wijkschouw is een rondgang door de wijk met allerlei mensen die in dat gebied werkzaam zijn (wijk- of dorpsbeheerder, wijkagent, woningbouwvereniging, buitendienstmensen, maar ook raadsleden, de wethouder en de coördinator wijk-/dorpsgericht samenwerken).

Digitale wijkschouw

Om te weten wat er onder bewoners leeft ten aanzien van de woon- en leefomgeving kan een digitale wijkschouw naast of in aanvulling op een fysieke wijkschouw uitkomst bieden. Bij de fysieke wijkschouw lopen buurtbewoners samen met een medewerker van de gemeente een ronde door de buurt om belangrijke aandachtspunten aan te wijzen. De digitale wijkschouw vindt voorafgaand aan de fysieke wijkschouw plaats, en kan zo ook benut worden om deelnemers aan de fysieke wijkschouw te werven.

De digitale wijkschouw verloopt als volgt. Aan de hand van een online vragenlijst wordt aan wijkbewoners gevraagd om de openbare ruimte te beoordelen op verschillende onderdelen: v.b onderhoud, groen, verlichting, spelen en verkeer. Hierbij worden traditionele enquêtevragen ingezet, maar er wordt ook gebruik gemaakt van fotovragen. Hierbij wordt een situatiefoto in de wijk op het scherm getoond die op een aantal aspecten beoordeeld moet worden. Daarnaast biedt de online peiling aan deelnemers de mogelijkheid om zelf foto’s van situaties in de wijk te uploaden.

Overwogen kan worden om naast de online enquête nog een online discussieplatform voor panelleden te faciliteren waarmee na de peiling alle door deelnemers geuploade foto’s te bekijken en becommentariëren.

Ook is het mogelijk om de online vragenlijst schriftelijk beschikbaar te stellen. Uitgangspunt is dat elk huishouden in de wijk of buurt aan de digitale wijkschouw moet kunnen meedoen. Er wordt dus geen steekproef getrokken. Elk huishouden in de wijk ontvangt een persoonlijke uitnodiging voor deelname.

Terugkoppeling

Van elke schriftelijke en digitale wijkschouw wordt een aparte rapportage opgeleverd. Deze rapportage is als volgt opgebouwd:

• aanleiding
• kaartje van de buurt
• responsverantwoording
• gewenste betrokkenheid bij vervolg wijkbeheersplan en fysieke wijkschouw
• oordeel over de buurt (algemeen, netheid, veiligheid, verantwoordelijkheid)
• specifieke plekken (fijne plekken, plekken die aandacht behoeven, mede aan de hand van geuploade foto’s)
• bereidheid om een eigen bijdrage te leveren aan een schone en veilige buurt
• lijsten met antwoorden op open vragen

De digitale wijkschouwen leveren het volgende op:

• veel meer mensen die hun mening geven dan normaal, daardoor meer inzicht in wat er echt leeft in de buurt (50 of 100 tegenover soms maar 10 personen)
• meer deelnemers aan de ‘reguliere’ (fysieke) wijkschouwen
• er worden ook wijkbewoners bereikt die normaal niet zo snel meedoen
• het heeft mensen in de wijken geactiveerd om een bijdrage te leveren, bijvoorbeeld via de wijkraden
• andere inzichten op basis van informatie uit de wijk en daardoor andere prioriteiten. Bijvoorbeeld uitkomsten waardoor nu de riolering in een andere straat dan in eerste instantie gedacht wordt aangepakt.
• nadat een keer geëxperimenteerd is met een pilot-wijk kan de werkwijze worden toegepast op andere wijken. Waardoor het mogelijk is de wijkschouwen snel en efficiënt uit te voeren. Binnen 3 weken na het verzenden van de brieven zijn de uitkomsten bekend.